Nghệ sĩ ngoại quốc ở Việt Nam: Khó khăn 2020 lắng lại, hướng tới năm mới tốt đẹp

Là một trong những nghệ sĩ ngoại quốc tiêu biểu sinh sống và làm việc tại Việt Nam, Kyo York đã trải qua năm 2020 khó khăn và nhiều biến cố. Tuy nhiên, anh đã có cơ hội được lắng lại, tham gia vào các hoạt động văn hóa có chiều sâu hơn và chung tay cùng chính quyền địa phương trong công tác tuyên truyền phòng, chống COVID-19.

VTC News có cuộc trò chuyện với Kyo York về cuộc sống của anh trong hơn một năm dịch bệnh hoành hành vừa qua.

- Cơ duyên nào đã gắn bó anh với đất nước Việt Nam?

Tôi đến Việt Nam vào cuối năm 2009 theo một chương trình tình nguyện của đại học Princeton và dạy học Tiếng Anh miễn phí tại trường Cao đẳng Cộng Đồng Hậu Giang ở miền Tây Nam Bộ. Chương trình này kéo dài hai năm. Đáng lẽ tôi đã về lại Mỹ cùng bạn bè trong chuyến thiện nguyện, nhưng giữa tôi và Việt Nam có những mối lương duyên gắn bó với nhau đến tận bây giờ. Một trong những mối lương duyên đó chính là âm nhạc. Chính âm nhạc đã giúp tôi học được Tiếng Việt một cách tự nhiên và thoải mái nhất. Có nhiều thứ trên đời này mình sẽ không biết trước được, như chữ ngờ.

- Sự kiện nào đã giúp anh quyết định trở thành một ca sĩ hát những ca khúc Việt Nam?

Trước khi đến Việt Nam và trong suốt thời gian làm tình nguyện viên, tôi học và hát tiếng Việt. Đây thực sự là “cứu cánh” duy nhất để giúp một “chàng Tây” sống ở vùng nông thôn Việt Nam, nơi mà số người nói được tiếng Anh cực hiếm. Tôi chưa bao giờ có ý định học tiếng Việt để làm ca sĩ.

Nét đẹp văn hoá hàng nghìn năm của Việt Nam là lý do tôi người ngoại quốc 100% có mặt tại đây, gắn bó bền bỉ và lâu dài với Việt Nam và cũng là là người ngoại quốc 100% không phải con lai duy nhất có nhiều gắn bó với văn hoá và âm nhạc Việt.

Kyo York

Như tôi nói ở đời có những thứ người ta không hề lường trước, nhất là sự sắp đặt của nhân duyên. Tôi vẫn thường đùa rằng “kiếp trước tôi là người Việt Nam”. Sự kiện đáng nhớ nhất mở đầu cho hành trình gắn bó với âm nhạc của tôi là chương trình “10 Năm Nhớ Trịnh Công Sơn”, phát trực tiếp trên kênh VTV3. Sự kiện tiếp theo giúp lan tỏa cái tên Kyo York là chương trình “Gương Mặt Thân Quen” mùa đầu tiên.

Sau hai sự kiện này, khán giả biết đến tôi nhiều hơn. Tình cảm và sự yêu mến của khán giả khiến tôi bắt đầu thực hiện những dự án âm nhạc gắn liền với văn hoá Việt. Tôi chấp nhận đánh đổi tương lai trở thành kỹ sư IT từng làm việc trong Apple tại Mỹ.

- Việc anh thường chọn các bài hát Việt Nam giàu chất dân gian, có nhiều hình ảnh đại diện văn hóa là vì muốn được khán giả Việt Nam yêu mến, hay vì anh yêu ca từ của những bài đó? Anh có thể nói rõ cảm xúc của mình không?

Tôi chưa bao định hướng sản phẩm âm nhạc để chiều lòng khán giả. Tôi vốn là người thích cái gì, làm cái đó. Tôi là người may mắn khi được đi diễn và khám phá khắp cả nước Việt Nam. Trong chuỗi hành trình khám phá và ca hát, tôi cảm nhận sâu sắc nét đẹp văn hoá hàng nghìn năm của Việt Nam. Chính những điều đó làm tôi xao xuyến và muốn hát ca ngợi về vẻ đẹp của Việt Nam. Đó là lý do tôi người ngoại quốc 100% có mặt tại đây, gắn bó bền bỉ và lâu dài với Việt Nam và cũng là là người ngoại quốc 100% không phải con lai duy nhất có nhiều gắn bó với văn hoá và âm nhạc Việt. Tôi làm những điều tôi thích chứ. Tôi nghĩ điều gì chân thành chắc chắn sẽ lâu dài. 

- Từ khi nổi tiếng, lịch trình sinh hoạt mỗi ngày của anh tại Việt Nam ra sao?

Khá là bận rộn. Nhìn vậy chứ nghệ sỹ rất bận. Nào là đi tập gym, phòng thu, phỏng vấn, xuất hiện trên các gameshow, tập hát, tập nhảy, diễn sự kiện... rất nhiều việc khán giả ít khi thấy. Khi mình miệt mài không ngừng nghỉ vì chữ đam mê thì khó cảm thấy mệt, nhưng cũng có lúc thèm được nghỉ ngơi. Cộng thêm thời tiết ở Sài Gòn với người nước ngoài như tôi vẫn khá nóng nên dễ đuối sức hơn người Việt. 

- Anh yêu điều gì ở đất nước Việt Nam?

Con người Việt và giá trị văn hoá, nghệ thuật, cảnh đẹp cùng ẩm thực nơi đây. Cho dù người Việt có trải qua bao nhiêu sóng gió, họ luôn chăm chỉ, tươi cười với cuộc đời, lạc quan và hào sảng. Người Việt bao giờ cũng hiền lành, hiếu khách và chất phát. Nụ cười của họ có một sức hút khó tả. Những điều quyến rũ tôi đến tận bây giờ là những nét văn hoá độc đáo trong kiến trúc, phong cảnh và cả món ăn Việt.

- Anh có thể kể lại về quá trình học tiếng Việt của mình?

Có lẽ gia đình tôi có “gen” đặc biệt về ngôn ngữ thì phải. Không phải chỉ tôi mà ba tôi, mẹ tôi và cả cháu tôi dù mới tập nói tiếng Việt nhưng đã phát âm đúng dấu. Đây vốn là điều người ngoại quốc thường gặp khó. Hơn hai năm trước, tôi theo học một khóa tiếng Việt trong vòng vài tháng ở Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Sau đó tôi tự học. Tôi học nhiều từ đời sống, bạn bè, người thân, trong công việc. Tôi chấp nhận nói sai, viết sai để được sửa không ngần ngại. Tôi có thể phân biệt được người nào nói tiếng miền Bắc, miền Trung hay miền Nam và tôi cũng nói được giọng của từng vùng miền. Đặc biệt, chia sẻ âm nhạc cũng là cầu nối giúp tôi hiểu hơn về ngôn ngữ và văn hoá Việt.

- Trong tình cảm cá nhân, đã bao giờ anh yêu một cô gái Việt Nam hay đặc biệt ấn tượng với một người phụ nữ Việt Nam nào đó?

Tôi từng có mối tình với cô gái Việt, nhưng chính công việc đã khiến chúng tôi phải xa nhau. Sau đó tôi cũng có đem lòng yêu thích một vài cô nhưng biết người ta có “bồ” nên mình không tấn công làm phiền nữa. Phụ nữ Việt thực sự quyến rũ bởi họ có một tâm hồn sâu lắng, sự e ấp và duyên dáng luôn làm tôi "đứng hình". Là nghệ sĩ, tôi cũng từng bảo vệ mối quan hệ của mình trước sự soi xét của dư luận nên tôi không thích chia sẻ những điều riêng tư.

- Năm 2020 đã trôi qua tương đối khó khăn với tất cả mọi người. Anh có thể kể lại năm 2020 của mình?

Chắc chắn không phải riêng tôi mà tất cả nghệ sỹ và ngành giải trí đều bị ảnh hưởng rất lớn mùa dịch vừa qua. Đây là tình hình chung của cả thế giới, là một điều rất buồn. Ở Việt Nam, công tác phòng chống dịch tốt, nên tôi cũng như nhiều người ngoại quốc khác sinh sống ở Việt Nam được an toàn, dù trong lúc mới bùng dịch có nhiều vấn đề hiểu lầm và kỳ thị gây khó khăn cho bạn bè ngoại quốc của tôi. Tôi may mắn được mọi người biết vì hoạt động ở đây nhiều năm nên cũng không quá khó khăn. Trong giai đoạn ngành giải trí “đóng băng”, tôi cũng như nhiều nghệ sĩ bị hủy nhiều show diễn trong và ngoài nước. Thời gian đó chúng tôi chung tay chung sức kêu gọi mọi người cùng nâng cao ý thức phòng bệnh bằng những sản phẩm âm nhạc online như “Trống Cơm – Chống COVID”, Ghen Covi phiên bản tiếng Anh, Vlog,…

Tôi nghĩ hơn bao giờ hết nghệ thuật giờ đây như liều thuốc an thần cho tâm hồn, nên tôi luôn cố gắng tìm đến để cân bằng. Hiện tại, khi Việt Nam kêu gọi thiết lập trạng thái bình thường mới để phát triển nền kinh tế trong nước, tôi bắt đầu đi diễn lại, nhận được nhiều công việc hơn. Nhưng điều trăn trở nhất của tôi đó chính sức khoẻ của cha mẹ mình đang ở Mỹ mà tôi chưa có điều kiện về thăm như nhiều năm trước.

- Được biết, bố anh cũng bị lây nhiễm COVID-19 ở quê nhà. Đây có lẽ là trải nghiệm khó khăn của anh khi sống xa gia đình. Anh có thể kể lại chi tiết không?

Vào tháng 7 vừa qua bố tôi bị nhiễm COVID-19. Ba và mẹ tôi ly hôn đã lâu, mỗi người sống riêng, ba tôi hiện ở một mình. Do ở xa nên tôi không khỏi lo lắng và đau buồn trong khoảng thời gian ba tôi bị bệnh. Nhất là khi mỗi ngày thông tin về số ca thiệt mạng vì dịch tăng lên rất nhiều. Có nhiều đêm ở Việt Nam tôi gọi điện nói chuyện với mẹ, anh trai đến 5-6 tiếng. Khi họ bận tôi chỉ biết đi thang lang.

Tôi nghĩ giai đoạn đó những người con tha hương ai cũng có tâm trạng như tôi, khi mọi người mọi nhà đều có tổ ấm che chở nhau, lo lắng nhau còn tôi thì buồn và cô đơn, lạc lõng vô cùng. Vì lúc đó mọi nơi ở Sài Gòn đều đóng cửa. Tôi cũng thấy mình bất hiếu vì không giúp gì được cho cha mình, tôi chỉ biết nguyện cầu. May mắn là sức khoẻ của ba tôi đã hồi phục sau đó một tháng. Ông được cách ly và điều trị, ba tôi kiên cường vượt qua và giờ đã khỏi bệnh.

Chính vì sống xa nhà, trong những giai đoạn khó khăn tôi càng nhận ra gia đình quan trọng và giá trị nhất với cuộc đời của mình. Những điều trước đây vốn dễ dàng như lên máy bay chỉ cần ngủ một giấc về thăm nhà đã trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Tôi ước thế giới này sớm được bình yên, để chúng ta nhận ra những điều đáng trân trọng mà trước đây chúng ta từng xao lãng, để còn kịp làm những điều ý nghĩa cùng nhau.

Tôi và gia đình luôn thường xuyên cập nhật thông tin cùng nhau. Tôi luôn trấn an gia đình, tuy ở Việt Nam một mình không người thân nhưng mọi công tác phòng chống bệnh rất tốt nên sức khoẻ không ảnh hưởng. Tôi may mắn cũng có những người bạn tốt chia sẻ lúc này.

-  Những hoạt động trong nỗ lực phòng, chống COVID-19 ở Việt Nam của anh?

Tôi tham gia nhiều dự án cộng đồng online, kêu gọi qua những ca khúc tập thể, dịch các bài hát tiếng Việt sang tiếng Anh lồng ghép thêm những “kiến thức y tế” thiết thực,… phát hàng nghìn chai nước rửa tay, khẩu trang cho bà con lao động nghèo. Tôi rất may mắn khi cùng nhạc sỹ Khúc Đạo Minh cho viết lời bài hát Trống Cơm - Chống COVID-19 lan tỏa trong cộng đồng từ người già đến trẻ em, từ nhân viên văn phòng công sở đến trường học. Đó là món quà tinh thần là sự động viên cùng nhau vượt qua giai đoạn khó khăn một cách ấm áp và thiết thực nhất.

- Khi không tham gia nhiều các chương trình giải trí, Kyo York làm gì khác trong đời sống cá nhân cũng như các hoạt động nghệ thuật của mình?

Trong lúc không thể làm gì được thì tôi tập trung rèn luyện sức khoẻ và kết nối với bạn thân để ổn định tinh thần. Tôi giảm thêm vài kilogam trong mùa dịch, đọc sách tích luỹ cho mình thêm kiến thức và gặp gỡ bạn bè để cùng nhau chia sẻ. Tôi hướng về Miền Trung thân yêu thông qua các hoạt động cũng như chương trình nghệ thuật mang tính chất tình nguyện. Trong mùa dịch tôi rèn luyện thêm kỹ năng MC và biểu diễn của mình.

- Anh thường xuyên mặc áo dài Việt Nam trong các sự kiện mà mình tham gia. Anh có thể nói nhiều hơn về điều này không?

Tôi rất vinh dự được chọn là đại sứ áo dài trong lễ hội áo dài ba năm liên tiếp và là người nước ngoài duy nhất có vinh dự này. Áo dài là quốc phục và là một bộ trang phục rất đẹp và ấn tượng trong mắt của bạn bè khắp năm châu. Tôi thường xuyên mặc áo dài khi hát các bài hát về đất nước, quê hương. Áo dài cũng thoải mái và dễ mặc hơn vest. Áo dài trong mắt của tôi luôn là đẹp nhất!

- Không thể phủ nhận hình ảnh một ca sỹ nước ngoài mặc áo dài Việt Nam có sức lan tỏa rất lớn tới với thế giới. Kyo York nghĩ như thế nào về việc mình trở thành một biểu tượng lạ cho hình ảnh của Việt Nam cũng như sức ảnh hưởng của văn hóa Việt Nam tới với một cộng đồng người nước ngoài quan tâm tới Việt Nam?

Hiện tại tôi sở hữu hơn 100 chiếc áo dài của nhiều nhà thiết kế nổi tiếng. Tôi mặc áo dài Việt như một lời tri ân mối lương duyên gắn bó với nghệ thuật Việt Nam, là nhịp cầu giao lưu giữa hai nền văn hóa khác nhau và quan trọng hơn là khi hát một ca khúc bằng tiếng Việt mặc trên người chiếc áo dài truyền thống của Việt Nam. Tất cả cộng hưởng để tôi thể hiện một tác phẩm tràn đầy cảm xúc về một giá trị văn hóa mà tôi đã và đang đồng hành. Nhưng trên hết, tôi phần nào cảm nhận được sứ mệnh của mình là cố gắng lan toả vẻ đẹp của tà áo này đến bạn bè quốc tế. Lúc đầu đối với họ có thể là lạ lẫm nhưng họ sẽ hiểu tâm hồn của tà áo dài khi mặc và tìm hiểu nó.

Tôi từng nhiều lần mang áo dài sang nước ngoài để biểu diễn, thuyết phục bạn bè và các lãnh sự, ngoại giao mặc cùng giao lưu, làm bạn bè quốc tế trầm trồ khen ngợi và mong muốn được mặc bộ trang phục truyền thống này. Họ xem tôi là một minh chứng về việc "áo dài cũng rất thời trang và sành điệu" vì một anh chàng Tây như Kyo khi mặc áo dài vào rất lịch lãm và hài hòa. Điều này cho thấy áo dài không hề kén chọn người mặc. Chiếc áo dài cũng không hề đơn điệu hay hạn chế vùng miền, quốc gia như chúng ta thường nghĩ mà nó có tầm ảnh hưởng quốc tế nếu ta biết cách phát huy và trân trọng giữ gìn giá trị văn hóa. Nên kết hợp với hiện đại để phát triển nhưng đừng lai căng mất đi bản sắc. 

- Với Kyo York, hạnh phúc khi sống tại Việt Nam là gì? Kyo York có ý định duy trì điều đó không?

Đối với tôi hạnh phúc là ngày hôm nay, sau nhiều khó khăn biến cố của thế giới, hạnh phúc của con người ta đơn giản hơn nhiều. Tôi luôn mong mỏi mình còn duyên thì gắn bó với Việt Nam để tiếp tục hoạt động nghệ thuật, thầm lặng làm từ thiện khắp nơi như bao nhiêu năm nay đã làm. Còn ngắn hay dài với một mối quan hệ cũng một phần là duyên số, khi ta đã cố gắng gìn giữ và trân trọng.

- Kyo York sẽ làm gì trong năm 2021?

Đáng lẽ tôi đã ra mắt chuỗi dự án “Ngồi hát thong dong” trong giữa năm qua. Nhưng tình hình dịch bệnh, thiên tai đã thay đổi nhiều thứ. Tôi đành ấp ủ thêm vì đây là một dự án âm nhạc cộng đồng, thông qua âm nhạc giúp và kết nối được nhiều hoàn cảnh những mảnh đời cần được chia sẻ không chỉ vật chất mà cả tình cảm và tinh thần.

Trong tình hình kinh tế khó khăn, tôi cân đối lại những ca khúc tôi còn giữ từ lúc mua độc quyền cho đến khi hết sở hữu độc quyền mà chưa ra sản phẩm. Sắp tới tôi ra bản audio trước cho khán giả thưởng thức ca khúc mới nhất của mình trong năm nay là “Ơn Giời, Vợ Đây Rồi”.

Dù trong thời gian qua tôi liên tục cho ra mắt nhiều bản cover rất thành công nhưng hy vọng với ca khúc của riêng mình lần này, khán giả sẽ đón nhận như một luồng gió mới trong phong cách âm nhạc của tôi, thêm năng lượng tích cực, vui tươi. Trong một bối cảnh xã hội đang cần những điều giải trí cân bằng không nặng nề, ca khúc này sẽ mang đến mọi ngượi sự dễ chịu, dễ nghe và không kém phần thú vị. Tôi cũng sẽ tiếp tục những hành trình thiện nguyện thầm lặng của mình. 

- Chân thành cảm ơn anh vì đã chia sẻ!