Tuyển Anh 2 lần vào chung kết EURO: Southgate ăn may hay thiên tài?

Không có huấn luyện viên nào đưa đội tuyển Anh vào bán kết các giải đấu lớn (EURO và World Cup) nhiều hơn Gareth Southgate. Nhà cầm quân 53 tuổi thậm chí còn góp mặt trong trận chung kết EURO 2 lần, nhiều hơn tất cả những người tiền nhiệm trong lịch sử đội tuyển Anh cộng lại.

Tuy nhiên, huấn luyện viên Gareth Southgate vẫn phải đối mặt với vô số lời chỉ trích, chê bai từ truyền thông và các cổ động viên.

Vì sao HLV Southgate bị chỉ trích?

Không ít cổ động viên và các chuyên gia đánh giá lối chơi của đội tuyển Anh thời Southgate nhàm chán và không mang dáng dấp của một đội bóng lớn. “Tam sư” dựa vào sự tỏa sáng của các cá nhân nhiều hơn là lối chơi tập thể.

Cây bút Malcolm Macdonald viết trên Chronicle Live rằng Southgate đang biến đội tuyển Anh trở thành đội bóng nhạt nhẽo như Middlesbrough. Đó là đội bóng mà ông Southgate từng dẫn dắt thời đầu sự nghiệp huấn luyện và hiện không còn xuất hiện ở giải Ngoại Hạng Anh.

“Gareth Southgate đã biến đội tuyển Anh thành Middlesbrough. Tôi nhớ lại điều này vào tuần trước khi xem đội tuyển Anh thi đấu ở EURO 2024. Tôi cảm thấy chán nản vừa khó chịu với những gì đang diễn ra.

Giờ đây, họ thi đấu quá kỳ quặc. HLV Southgate có đầy rẫy cầu thủ tấn công tài năng trong tay nhưng lại áp dụng thứ bóng đá tiêu cực, thận trọng đến mức biến những cầu thủ chất lượng thành cái bóng của chính họ”, Malcolm Macdonald phân tích.

Những ngôi sao "làm mưa làm gió" ở câu lạc bộ đánh mất chính mình khi tập hợp lại với nhau ở đội tuyển Anh. Tiêu biểu trong đó là Harry Kane, tiền đạo vừa ghi 40 bàn trong mùa đầu tiên chơi cho Bayern Munich, chỉ có 1 cú sút trong 4 tiếng rưỡi thi đấu và ghi được một bàn thắng.

Nhà báo người Hà Lan, Peter Zwart chỉ thẳng ra lối chơi của ĐT Anh ở EURO 2024 là “rất khó xem”. Peter Zwart thậm chí gọi Southgate là “HLV bị chỉ trích nhiều nhất ở EURO 2024”, nhà cầm quân “cực kỳ bảo thủ” với ưu tiên là giữ sạch lưới thay vì ghi bàn.

Nếu dựa vào màn trình diễn trong 90 hay 120 phút trên sân với lối đá nhàm chán, có thể HLV Southgate sẽ không được xem là HLV giỏi và việc ông bị chỉ trích là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, nếu đánh giá vào thành tích của đội tuyển Anh ở các giải đấu lớn trong những năm qua, không thể phủ nhận tài năng của vị chiến lược gia này.

HLV Southgate cho thấy ông làm tốt hơn những người tiền nhiệm. Rõ ràng không thể đòi hỏi Liên đoàn bóng đá Anh (FA) sa thải vị huấn luyện viên giúp đội nhà xếp hạng ba World Cup 2018, á quân EURO 2020 và lọt vào chung kết EURO 2024. Đội tuyển Anh có thể đá kém so với kỳ vọng, nhưng điều quan trọng là họ vẫn thắng.

Thay đổi cục diện

Chiến thắng của ở bán kết trước Hà Lan là thông điệp mạnh mẽ mà HLV Gareth Southgate đáp trả những lời chỉ trích. Đội tuyển Anh chơi trong hiệp một như thể họ đã giấu bài suốt 5 trận trước đó. Truyền thông Anh thay đổi hoàn toàn thái độ khi bình luận về vị huấn luyện viên trưởng của đội nhà.

Trong màn đấu trí với cựu HLV của Barcelona, ông Southgate đã 2 lần "giành chiến thắng một cách thông minh", theo phân tích của tờ Telegraph. Sau khi  Hà Lan có bàn mở tỉ số từ Xavi Simons, đội tuyển Anh của HLV Southgate đã giành quyền kiểm soát thế trận nhờ 4 tiền vệ là Declan Rice, Kobbie Mainoo, Jude Bellingham và Phil Foden.

Telegraph nhấn mạnh rằng 4 tiền vệ này đã tạo thành “một chiếc hộp” khiến tuyến giữa của Anh chiếm ưu thế trước  Hà Lan. Trong đó, Kobbie Mainoo xuất hiện khắp mọi nơi trên sân. Tiền vệ của Man Utd vừa nhận bóng từ Jordan Pickford vừa đột phá vào vòng cấm đối phương.

Bên cạnh Mainoo, Declan Rice điều tiết nhịp độ trận đấu. Trong khi đó Jude Bellingham và đặc biệt là Foden đã tăng cường khả năng tấn công của “Tam sư”. Nhờ đó, đội tuyển Anh thể hiện một diện mạo khác với lối chơi ấn tượng.

Theo nhận xét của cây bút Jonathan Wilson, đó là khoảng thời gian chứng kiến “màn trình diễn tốt nhất của ĐT Anh đến thời điểm hiện tại ở EURO 2024”. Giữa lúc mà “Tam sư” chơi lấn lướt thì họ được hưởng quả 11m mà Kane đã chuyển hóa thành bàn thắng san bằng tỉ số 1-1.

Ở hiệp 2, HLV Gareth Southgate đưa ra quyết định đúng đắn với sự điều chỉnh nhân sự của mình. Việc rút Harry Kane để tung Ollie Watkins vào sân cũng như đưa Cole Palmer vào thay Phil Foden là quyết định táo bạo của HLV Southgate trong cuộc đấu trí với HLV Koeman.  

“Sự có mặt của Palmer ở cánh phải tuyển Anh cùng với Saka ở phía ngoài là yếu tố then chốt dẫn đến bàn thắng quyết định ở phút 90. Các cầu thủ vào sân từ ghế dự bị đã thể hiện phẩm chất của mình. Palmer chọc khe thông minh xé toạc hàng thủ ĐT Hà Lan để Watkisn băng lên đón bóng. Kane có thể là tiền đạo xuất sắc nhất mà nước Anh từng sản sinh, nhưng anh ấy sẽ không thể ghi bàn thắng giống với cái cách của Watkins”, Telegraph khẳng định.

Cây bút Jamie Carragher của tờ Telegraph nhấn mạnh: “Việc thay thế Harry Kane bằng Ollie Watkins cho thấy Southgate đã rút ra bài học từ những sai lầm của mình. 3 năm trước, Gareth Southgate đã không thể tạo ra sự thay đổi có thể giúp đội tuyển Anh giành chức vô địch EURO. Nhưng vào tối thứ Tư ở Dortmund, ông ấy thực hiện sự điều chỉnh nhân sự có thể tác động tới lịch sử bóng đá của đất nước”.

Từ chỗ bị chỉ trích, HLV Southgate khiến nhiều người ngả mũ với chiến thuật và cả sự thay đổi nhân sự của mình. Cây bút Oliver Holt của Daily Mail viết: “Trước khi quá muộn, mọi người cần thừa nhận mình đã sai lầm về Gareth Southgate. Khi ông ấy đã dẫn dắt đội tuyển Anh vào 2 trận chung kết EURO liên tiếp, mọi người sẽ phải thừa nhận những gì Southgate đã làm được cho bóng đá nước nhà.

Có lẽ bây giờ, đã đến lúc ngừng chế giễu Southgate. Bởi vì tại thánh đường bóng đá ở Đức, Southgate đã mang đến một kiệt tác huấn luyện ở một trong những đêm quan trọng nhất sự nghiệp của ông ấy”.

Malcolm Macdonald từng cho rằng HLV Southgate đã may mắn khi vượt qua vòng bảng dễ nhất giải và chỉ phải gặp Slovakia ở vòng 1/8. Tuy nhiên HLV Southgate đã chứng minh rằng ông không hề phụ thuộc vào yếu tố may mắn. Tuyển Anh đều bị dẫn trước ở các trận đấu tại vòng knock-out ở EURO 2024 nhưng cuối cùng họ vẫn giành thắng lợi.

Nhưng ông Southgate mới chỉ thắng ở bán kết EURO và tuyển Anh lần đầu tiên trong giải đấu mới có màn trình diễn thuyết phục. Trong khi đó, đối thủ kế tiếp của họ là đội tuyển Tây Ban Nha đã chơi hay trong cả giải, đặc biệt không cần tới loạt đá luân lưu trên đường vào chung kết.

Chỉ khi Southgate giúp Anh thắng Tây Ban Nha và giành danh hiệu lớn đầu tiên kể từ sau chức vô địch World Cup cách đây 58 năm, HLV này mới có thể đập tan tất cả chỉ trích và hoài nghi về phía mình.

Rõ ràng đánh bại Tây Ban Nha là thách thức lớn với HLV Southgate cũng như tất cả các học trò. Nếu một lần nữa tuyển Anh nhận thất bại ở chung kết EURO, ông Southgate sẽ lại đối mặt với những lời chỉ trích trên các mặt báo tại xứ sương mù.