Ông Đại sứ cùng bà con người Việt giữa tâm chiến sự Ucraina - chuyện giờ mới kể

Tôi đến thăm Đại sứ Nguyễn Minh Trí ở Kiev vào những ngày cuối thu lạnh. Sống giữa không gian Sứ quán bình yên ở phố Tovarnaya, ít ai biết ông và nhiều cán bộ của mình đã phải có những thời điểm đi lại như con thoi giữa các vùng chiến sự khốc liệt ở Ucraina đến với bà con người Việt mình.

Bà con sơ tán như thời chiến ở Việt Nam

“Khi chiến sự nổ ra tại Ukraine, Đại sứ quán đưa ra 2 nhiệm vụ cấp bách, đó là bảo đảm an ninh, bảo hộ công dân và nghiên cứu, tham mưu về chính sách cho Việt Nam,” ông Trí bắt đầu câu chuyện.

Vấn đề đảm bảo an ninh cộng đồng là một trong những vấn đề cấp bách nhất.

Ngày 9/3/3014, sau khi xảy ra sự kiện Maidan, Đại sứ quán tổ chức cuộc họp với sự tham gia của các cán bộ chủ chốt ở các cơ sở trên toàn Ukraine.

Từ cuộc họp này, Đại sứ quán xác định được các hướng công tác cụ thể để bảo hộ công dân và bảo đảm an ninh cộng đồng. Trên cơ sở đó, Đại sứ quán kiến nghị một loạt cơ chế đặc thù đối với công dân Việt Nam đang ở Ukraine, như gia hạn hộ chiếu 10 năm, dán ảnh trẻ em vào hộ chiếu phụ huynh... để tạo điều kiện cho bà con.

Ngoài ra, Đại sứ quán cũng đề xuất kế hoạch ứng phó khủng hoảng khẩn cấp, báo cáo các cơ quan trong nước, trình Thủ tướng và được phê duyệt.

“Sau đó, khi tình hình miền Đông Ucraina ngày càng căng thẳng, nhiều bà con chạy sang một số khu vực của Nga, Moldova, chúng tôi tiếp tục đề nghị ‘bên nhà’ chỉ đạo các địa phương đó phối hợp với Đại sứ quán ta ở Ukraine để tiếp nhận bà con và đề nghị các nước lân cận có chế độ cho bà con di cư tạm thời,” ông Trí kể tiếp.

“Khi tiếp xúc với bà con từ vùng sơ tán về, tôi trực tiếp đi phát quà cho bà con sơ tán từ Donbass, Donetsk về Kharkov và Odessa. Tôi đã chứng kiến nhiều câu chuyện cảm động.

Anh Trịnh Xuân Tiên, phó Chủ tịch cộng đồng người Việt Nam ở Donetsk nhận quà, cảm ơn Đại sứ và Đại sứ quán nhưng xin phép được chuyển số quà này về cho đồng bào còn mắc kẹt trong vùng chiến sự.

Chị Hồng, trước đây công tác ở Tỉnh Đoàn Hậu Giang nói với tôi rằng, bà con mình ở Donesk ai cũng có một chiếc balo, sẵn sàng mọi thứ để sơ tán bất cứ khi nào súng nổ. Tình hình yên ổn trở lại, họ trở về bởi vì ở đó có nhà cửa, có con cái học hành, có công việc làm ăn, đó là quê hương thứ 2 của họ.” Ông Trí xúc động kể.

Trụ sở Sứ quán, doanh nghiệp Việt sẵn sàng làm nơi ẩn náu

Ông Trí nhớ lại, mùa hè 2014 có thể xem là thời điểm hết sức nóng bỏng về tình hình chính trị, quân sự ở Ukraine cũng như cuộc sống của cộng đồng người Việt. “Đại sứ quán Việt Nam tại Ukraine tuyên bố trụ sở của mình sẽ là nơi dừng chân, ẩn náu của bà con người Việt,” ông kể.

Đến tháng 4/2011, khi chiến dịch chống khủng bố ở miền Đông Ukraine bắt đầu, Đại sứ quán Việt Nam tại Ukraine đã thành lập Ban sơ tán cộng đồng, hỗ trợ di chuyển những bà con ở vùng chiến sự.

Dưới sự chỉ đạo của Đại sứ quán, các doanh nghiệp và cơ sở ở những thành phố lớn sẵn sàng cưu mang, giúp đỡ những đồng hương ở vùng chiến sự mới chuyển đến. Có những công ty dành cả ngôi nhà làm chỗ ở cho đồng hương và giúp đỡ mọi người trong thời gian xảy ra chiến sự.

Những cái tên doanh nghiệp sẵn sàng đưa trụ sở của mình làm nơi nương náu cho bà con được kể đến là Sun Group, Vingroup…

Khi tiếng súng tạm yên, Đại sứ quán đã báo cáo tổ chức chương trình hỗ trợ bà con người Việt khôi phục hại việc làm ăn. Kiều bào Việt Nam ở Kharkov, Kiev và Odessa đang chờ đợi tình hình ổn định hơn để có thể quay lại với cuộc sống trước đây.

Tổng thống Poroshenko: Việt Nam luôn trong tim mỗi người Ukraine

Đại sứ Trí kể ông rất tự hào và cảm động với cử chỉ của Tổng thống Poroshenko khi tiếp nhận quốc thư.

Do tình hình phức tạp năm 2014, sau gần 1 năm làm việc, ông Trí mới có thể trình quốc thư đến Tổng thống Ukraine.

Ngày 11/9/2014, có 12 đại sứ được sắp xếp để trình quốc thư. Lần đó, ông Trí nói chuyện với Tổng thống Poroshenko bằng tiếng Ukraine. Khi bắt tay, ông Poroshenko nói: “Cảm ơn Đại sứ đã nói bằng tiếng của Tổ quốc tôi”.

Trong bài phát biểu chung sau đó, khi nhắc tới Việt Nam, Tổng thống Poroshenko mỉm cười và nói: “Việt Nam luôn luôn là thứ tình cảm đặc biệt trong trái tim của mỗi người dân Ukraine”.

Điều này khiến tôi rất xúc động, tự hào và tràn đầy hi vọng sẽ thúc đẩy được quan hệ giữa 2 nước. Từ 2014-2015, tôi có cơ hội tiếp xúc với ông Poroshenko 3 lần, Tổng thống Ukraine đều bày tỏ mong muốn đến thăm Việt Nam.

Hi vọng sau cuộc  họp của Ủy ban liên chính phủ lần này, khi xác định được những phương hướng hợp tác cụ thể trong tương lai gần, chúng ta có thể sắp xếp để đón Tổng thống Ukraine thăm Việt Nam.

Theo ông Trí, mặc dù đấu tranh chính trị ở Ukraine rất gây gắt nhưng không có lực lượng chính trị nào phản đối việc tăng cường, phát triển quan hệ với Việt Nam. Trong Quốc hội Ukraine có nhóm nghị sỹ hữu nghị Ukraine - Việt Nam, hiện có trên 30 thành viên và đều thân thiết với Việt Nam.

Cả đời thúc đẩy tình hữu nghị Việt Nam - Ukraine

Có hơn 20 năm theo dõi, thúc đẩy quan hệ hợp tác Việt Nam - Ukraine, ông Trí cho rằng, Việt Nam có thể hợp tác với Ukraine về công nghệ chế tạo máy, trong đó có việc nhập và có thể xây dựng dự án sản xuất chung các trang thiết bị cho nhiệt điện, thủy điện hay điện hạt nhân.

Khánh Hòa đã thiết lập quan hệ rất chặt chẽ với Kharkov. Ngoài ra, còn có mối quan hệ hợp tác giữa Kherson với Hậu Giang và Kiên Giang. Ở Kherson có Liên doanh Mê Kong, nơi có những chuyên gia Việt Nam làm việc.

Vừa qua, Đại sứ quán Việt Nam được trực tiếp tham gia thu xếp kế hoạch hợp tác giữa trường Đại học Nông nghiệp và Nguồn lợi nông thông Ukraine với tỉnh Yên Bái, cụ thể là dự án xây dựng trung tâm nuôi cá tầm tại Yên Bái với công nghệ của Ukraine.

Đại sứ Nguyễn Minh Trí cho biết hiện có khoảng 10.000 người Việt Nam sinh sống ở Ukraine, tập trung chủ yếu ở Kiev, Kharkov và Odessa. Cộng đồng chủ yếu là những người ra đi từ chế độ Xã hội chủ nghĩa miền Bắc, do đó, tinh thần và ý thức kỷ luật rất cao, các hội đoàn hoạt động rất nề nếp.

Hội người Việt Nam ở Kiev, Hội người Việt Nam ở Kharkov, Hội người Việt Nam ở Odessa và một số thành phố khác đang hoạt động rất hiệu quả, góp phần tăng cường tinh thần đoàn kết, gắn bó của cộng đồng người trong Quốc hội Ukraine có thành lập nhóm nghị sỹ hữu nghị, hiện nay có trên 30 thành viên và đều thân thiết với Việt Nam. 

Ngoài ra, thành tựu lập nhiệp của đồng bào Việt Nam ở Ukraine cũng rất đáng tự hào. Có thể kể đến một số cái tên lửa Vingroup, Sungroup, Proton và Ronton. Không chỉ là những doanh nghiệp thành công, đây còn là những đầu tàu để kéo cộng đồng Việt Nam tại Ukraine phát triển.