Nội chiến gay gắt trong đảng Cộng hòa cận ngày 'định đoạt'

Khi Quốc hội mới tuyên thệ nhậm chức vào ngày 3/1, đảng Cộng hòa rơi vào tình trạng chia rẽ sâu sắc khi ít nhất 12 Thượng nghị sỹ dự định tham gia cùng khoảng 140 nghị sỹ Hạ viện bỏ phiếu chống lại Tổng thống đắc cử Joe Biden vào ngày 6/1 tới.

Căng thẳng lên cao tới mức các Thượng nghị sỹ Cộng hòa đang đối đầu trực tiếp với nhau. Thượng nghị sĩ Pat Toomey của bang Pennsylvania cáo buộc một số đồng nghiệp phá hoại quyền tham gia bầu cử trực tiếp trong khi Thượng nghị sĩ Josh Hawley của bang Missouri chỉ trích gay gắt các lập luận của ông Toomey. 

Những phát ngôn đáp trả qua lại này phần nào phản ánh cuộc nội chiến trong đảng Cộng hòa về việc ủng hộ Tổng thống Trump lật ngược kết quả bầu cử. Tất cả diễn ra vài ngày trước khi cuộc đua ở Georgia kết thúc hôm 5/12. Kết quả ở Georgia sẽ quyết định đảng nào nắm quyền kiểm soát Thượng viện. 

"Tôi lo ngại về sự chia rẽ ở Mỹ, nhưng rõ ràng điều này không tốt với đảng Cộng hòa. Điều này có hại cho đất nước và xấu cho đảng", Thượng nghị sĩ Cộng hòa bang Nebraska Ben Sasse cho biết. 

Cuộc đụng độ về các trụ cột cơ bản của nền dân chủ Mỹ sẽ diễn ra vào ngày 6/1 tới khi lưỡng viện Mỹ sẽ có phiên họp chung ngày 6/1 để kiểm phiếu đại cử tri và công bố người được bầu làm Tổng thống.

Tuy nhiên, nếu một Hạ nghị sỹ và một Thượng nghị sỹ ủng hộ việc phản đối kết quả bỏ phiếu, cả hai viện sẽ ngừng kiểm phiếu và thảo luận riêng trong vòng 2 giờ đồng hồ.

Để phản đối thành công, nỗ lực này sẽ cần có sự ủng hộ của đa số thành viên ở cả Hạ Viện và Thượng viện. Tuy nhiên, nỗ lực này khó có thể thành công khi Hạ viện hiện do đảng Dân chủ kiểm soát trong khi lãnh đạo Cộng hòa tại Thượng viện kêu gọi các Thượng nghị sỹ đảng này không tham gia việc thách thức kết quả bầu cử.   

Giới chuyên gia tin rằng chiến thắng của ông Biden là không đảo ngược, nhưng một số quan chức Cộng hòa cảnh báo cuộc nội chiến hiện tại sẽ khơi mào cho những rạn nứt sâu hơn trong nội bộ đảng. Nhiều người tin rằng những người có "thù chung" sẽ kết lại thành một nhóm. 

Thượng nghị sĩ Roy Blunt Roy Blunt của Missouri cho rằng kế hoạch lật kèo bầu cử sẽ không có đường tới thành công. 

Thượng nghị sỹ Shelley Moore Capito khẳng định "đây là một hành trình tồi tệ" trong khi Thượng nghị sĩ Dan Sullivan nói ông "nghi ngờ" về nỗ lực này. 

Nhiều quan chức Cộng hòa khác lo ngại cuộc đối đầu nội bộ sẽ gây hại cho đảng trước thềm cuộc đua quan trọng ở Georgia. 

"Đó là cuộc đấu đá nội bộ mà chúng ta không cần trước cuộc bầu cử nước rút quan trọng. Tất cả những điều này lẽ ra phải đợi cho tới khi mọi thứ được định đoạt. Có rất nhiều áp lực để hỗ trợ tổng thống theo một cách nào đó. Nhưng tất cả chúng ta đều tuyên thệ bảo vệ Hiến pháp, không phải Tổng thống", một Thượng nghị sỹ Cộng hòa giấu tên nêu quan điểm. 

Một số Thượng nghị sỹ khác cáo buộc các đồng nghiệp của mình đang ấp ủ một tính toán chính trị ngăn để phù hợp với các cử tri ủng hộ Tổng thống Trump. Trong số các Thượng nghị sỹ muốn “lật kèo” bầu cử, Lankford, Johnson và Kennedy đều sẽ tham gia tái tranh cử vào năm 2022.

"Mưu đồ khủng khiếp từ việc bác bỏ các đại cử tri có thể nâng cao tham vọng chính trị của một số người, nhưng đe dọa nguy hiểm tới nền dân chủ của chúng ta", Thượng nghị sỹ Mitt Romney tới từ bang Utah cho hay.

Giới quan sát nhận định những người xác nhận chiến thắng của ông Biden có thể sẽ mất đi các lá phiếu từ cử tri ủng hộ Trump và gặp khó trong cuộc tái tranh cử vào Thượng viện.

Không chỉ Thượng viện, nỗ lực chặn kết quả bầu cử cũng tạo ra làn sóng chia rẽ trong đảng Cộng hòa ở Hạ viện dù nhiều nghị sỹ tại đây dễ dàng chấp nhận nỗ lực duy trì quyền lực của Tổng thống Trump.

Chủ tịch Hội đồng Hội nghị đảng Cộng hòa Liz Cheney Liz Chene mới đây lưu hành bản ghi nhớ, nhắc nhở các đồng nghiệp của mình rằng thách thức kết quả bầu cử là vi hiến và có thể đặt ra một “tiền lệ đặc biệt nguy hiểm”.

"Thật khó để hình dung một hành động nào chống dân chủ hơn thế", cựu Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan cho hay.

Trong khi đó, hôm 3/1, một nhóm 7 hạ nghị sỹ Cộng hòa tuyên bố sẽ không thách thức kết quả cuộc bầu cử và nhấn mạnh cần tôn trọng thẩm quyền của các bang. 

Những người phản đối nỗ lực ngăn chứng nhận chiến thắng của ông Biden tin rằng khó có thể có thêm những cái tên tham gia vào nỗ lực của 12 Thượng nghị sỹ nói trên. 

Nhưng Thượng nghị sĩ Kevin Cramer bang North Dakota thừa nhận sự nổi tiếng của Trump tại tiểu bang của mình, "lá phiếu dễ dàng nhất với ông về mặt chính trị là phản đối mọi thứ và bỏ phiếu cho mọi phản đối".

"Đây là một quyết định lớn. Những người ở quê nhà của tôi phần lớn cảm thấy cuộc bầu cử này bị đánh cắp. Nhưng chúng tôi sẽ không làm gì để thay đổi kết quả của việc đó", ông Cramer cho hay.