Kéo dài lệnh ngừng bắn, Israel đối mặt với lựa chọn khó khăn

Theo New York Times, quyết định gia hạn lệnh ngừng bắn tạm thời của Israel và ở Gaza đã tạo ra lợi ích ngắn hạn cho cả hai bên. Tuy nhiên nó cũng làm gia tăng sự không chắc chắn về cách thức, thời điểm cuộc xung đột này kết thúc.

Cùng với sự trung gian của Qatar, lệnh ngừng bắn ở dải Gaza từ 4 ngày đã tăng lên 6 ngày và kéo dài đến hết ngày 29/11. Động thái này khiến các bên liên quan đặt ra kỳ vọng rằng Israel và Hamas sẽ thúc đẩy một lệnh ngừng bắn ngắn hạn dài hơn thay cho lệnh ngừng bắn tạm thời.

Kể từ ngày 24/11, Hamas đã thả ít nhất 50 con tin Israel và Israel đã trả tự do cho 150 người Palestine bị cầm tù. 19 con tin khác ở Gaza – 17 người Thái, một người Philippines và một công dân mang hai quốc tịch Nga-Israel – đã được thả thông qua các cuộc đàm phán riêng biệt.

Israel đứng trước lựa chọn khó khăn

Tuy nhiên một kịch bản như trên sẽ khiến áp lực đổ dồn lên Israel thay vì Hamas, bởi Tel Aviv đang chịu sức ép từ từ các đồng minh về một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn. Ở một chiều hướng khác chính quyền của Thủ tướng Benjamin Netanyahu phải chịu sức ép từ trong nước nhằm dứt điểm chiến dịch quân sự ở Gaza với mục tiêu cuối cùng là loại bỏ hoàn toàn Hamas.

Ngay sau khi lệnh ngừng bắn được gia hạn, cả Israel và Hamas đều lên tiếng cáo buộc đối phương vi phạm thỏa thuận ngừng bắn. Quân đội Israel cho biết lực lượng Hamas đã sử dụng các thiết bị nổ tự chế tấn công một cứ điểm của Israel ở phía bắc Gaza.

Về phía Hamas, lực lượng này cáo buộc Israel nổ súng và một vị trí của Hamas ở thành phố Gaza nhưng không nêu rõ chi tiết.

Dù vậy đến sáng 29/11, cả hai bên đều không có bất cứ động thái nào cho thấy sẽ rút khỏi lệnh ngừng bắn. Cả Israel – Hamas đều hiểu rõ lệnh ngừng bắn có lợi cho họ ở thời điểm hiện tại.

Theo phân tích của New York Times, Hamas có thể kéo dài quyền kiểm soát hầu hết Gaza sau khi Israel kết thúc chiến dịch quân sự ở dải Gaza. Lệnh ngừng bắn tạm thời đang giúp Hamas có thêm thời gian để tập hợp lại và bố trí lại lực lượng của mình, đồng thời có thể chuyển nhiều viện trợ hơn từ Ai Cập đến 2,2 triệu cư dân của Gaza.

Đổi lại Hamas chấp nhân thả tự do cho 240 con tin bị bắt giữ từ đợt tấn công vào miền nam Israel hôm 7/10. Thông qua 6 ngày ngừng bắn, Hamas sẽ thả dần các con tin, kèm với đó là điều kiện Tel Aviv trả tự do cho các tù nhân Palestine.

Theo thỏa thuận, Hamas sẽ thả 10 con tin Israel đổi lấy 30 tù nhân Palestine – phần lớn là phụ nữ và trẻ em trong một lần trao đổi. Việc Hamas thả tự do cho hầu hết các con tin phụ nữ và trẻ em trong điều sức khỏe tốt đang tạo nên phản ứng tốt từ phía dư luận Israel và người dân mong muốn một lệnh ngừng bắn kéo dài cho đến khi toàn bộ con tin được thả tự do.

Việc kéo dài lệnh ngừng bắn cho việc trao đổi con tin dù là một bước tiến đối với chính quyền Netanyahu nhưng nó cũng tạo ra một vấn đề khác lớn hơn.

Tiếp tục hay dừng cuộc chiến?

Theo New York Times, mỗi lần Hamas thả con tin tiếng tăm của lực lượng này càng lớn hơn, ngay cả ở bờ Tây hiện do Tel Aviv kiểm soát. Nhiều tù nhân Palestine được Israel trả tự do đang thể rõ quan điểm sẽ ủng hộ Hamas cũng như các nhóm Hồi giáo vũ trang khác trong khu vực. Điều này tạo ra các mối đe dọa mới cho Tel Aviv trong tương lai.

Ở một khía cạnh khác lệnh ngừng bắn kéo dài đang làm chậm chiến dịch quân sự của Israel, ảnh hưởng nghiêm trọng đến mục tiêu loại bỏ Hamas khỏi vai trò nắm quyền ở Gaza.

Thậm chí đồng minh số 1 của Israel là Mỹ cũng kêu gọi Tel Aviv thay đổi cách tiếp cận trong việc loại bỏ vai trò của Hamas thay vì theo đuổi một cuộc chiến tốn kém.

Theo các quan chức Mỹ giấu tên nói với AP, chính quyền Biden yêu cầu Israel phải tránh thương vong về dân thường cũng như tạo ra sức ép về di dân ở dải Gaza nếu muốn tiếp tục chiến dịch quân sự. Bên cạnh đó Israel cũng phải hạn chế các cuộc không kích ở miền nam Gaza.

Trên hết, một số người Israel lo ngại rằng việc kéo dài lệnh ngừng bắn sẽ mang lại cho Hamas quá nhiều ảnh hưởng đối với tâm lý người Israel, Anshel Pfeffer, nhà bình luận chính trị của tờ Haaretz cho biết.

“Israel đang phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan thực sự. Với mỗi lần thả con tin, Hamas lại kiểm soát cảm xúc của người Israel. Cuối cùng, Israel sẽ phải quyết định giữa việc thả thêm con tin hay ngăn chặn Hamas điều khiển dư luận của nước này”, ông Pfeffer phân tích.

Một số nhà phân tích cho rằng áp lực từ các đảng phái chính trị trong nước Thủ tướng Benjamin Netanyahu có thể sẽ sớm khôi phục lại chiến dịch quân sự ở Gaza thay vì tiếp tục kéo dài lệnh ngừng bắn.

Thủ tướng Benjamin Netanyahu trước đó đã viện dẫn việc giải cứu các con tin để biện minh cho sự ủng hộ của ông đối với việc ngừng bắn và nhấn mạnh rằng quân đội Israel sẵn sàng tiếp tục chiến đấu sau khi thỏa thuận ngừng bắn kết thúc.

Trước khi thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực vào ngày 24/11, quân đội Israel đã ném bom dải Gaza trong nhiều tuần, cho biết họ đã tấn công hơn 15.000 mục tiêu. Cuộc bắn phá bao gồm việc sử dụng vũ khí hạng nặng ở các khu đô thị đông dân và các cơ quan y tế Palestine trong chính phủ Hamas cho biết hơn 13.000 người đã thiệt mạng, trong đó có hàng nghìn trẻ em.

Chiến dịch không kích liên tiếp cùng số lượng lớn người chết và việc 2,2 triệu người dân ở Gaza phải sơ tán về phía nam đã gây ra sự phản đối kịch liệt của quốc tế về quy mô chiến dịch của Israel.

Ron Dermer, một thành viên nội các chiến tranh của Israel, nói với Sky News hôm 7/11 rằng quân đội Israel đã tiêu diệt “vài nghìn” chiến binh Hamas kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Ông nói rằng tổng số tại thời điểm đó đã lớn hơn 3.000 và “có lẽ đã gần 4.000 rồi”. Các quan chức Israel ước tính Hamas có khoảng 25.000 thành viên trước khi chiến tranh bắt đầu.

Theo quân đội Israel, hơn 70 binh sĩ Israel đã thiệt mạng kể từ khi chiến dịch trên bộ bắt đầu.

Về phía Hamas, lực lượng này cũng thừa nhận cái chết của một số chỉ huy trong giao tranh, trong đó có ít nhất một nhân vật cấp cao. Một số quan chức và chỉ huy khác của Hamas được cho là đã thiệt mạng.