Dennis Bergkamp: Biểu tượng của sự hoàn hảo

Cần rất nhiều biến số khác nhau cùng hội tụ để thực thể thụ hưởng trở thành một cầu thủ vĩ đại. Tất nhiên, nghệ sỹ tài hoa sở hữu tính kết nối tự nhiên với trái bóng, người có thể đồng bộ hóa các thao tác lặp đi lặp lại một cách vô tư. Nhưng có lẽ thuộc tính quan trọng nhất của bậc vĩ nhân là niềm đam mê cuồng nhiệt với bóng đá. 

Tinh thần thể thao đậm chất... trẻ con

Dennis Bergkamp đã nuôi dưỡng tình yêu bóng đá giống như rất nhiều đứa trẻ đầy mộng mơ khác. Anh yêu bóng đá và nuôi dưỡng tình yêu ấy bằng chiếc điều khiển từ xa chỉnh từ kênh này qua kênh khác để xem đủ mọi giải vô địch trên thế giới. Từ Hà Lan tới Đức và rồi là Anh. 

Bergkamp quan sát và tập chơi bóng ở bất kỳ khoảng trống nào hở ra với niềm tin trong sáng và ngây thơ rằng rồi một ngày nào đó, mình sẽ là đối trọng của những ngôi sao vẫn thường xuất hiện trên màn ảnh nhỏ. 

Run rủi thế nào, Bergkamp sau này lại có chỗ trong ngôi đền của các huyền thoại, dù anh chẳng hề “cố tình” chen chân vào chốn túc cầu đầy chốn thị phi. Nếu tồn tại một thiên thần được gửi xuống hạ giới từ thiên đình, đơn giản là đặt chân xuống mặt cỏ và điều khiển trái bóng bằng niềm tin nguyên thủy về tính mỹ học của môn thể thao vua nhưng vẫn tạo ra những ẩn ức đầy ám ảnh trong tâm trí NHM, đó chỉ có thể là Dennis Bergkamp. 

Toàn bộ sự nghiệp đỉnh cao của Bergkamp gói gọn trong tinh thần thể thao đậm chất… trẻ con. Là trí tưởng tượng được hình thành nhờ những ngày chơi bóng trong các điều kiện vật chất và không gian khác nhau. Có thể là đoạn đường phố lởm chởm rác, cũng có thể là phần hành lang bị cắt ngắn do kết cấu khung nhà của các hộ gia đình. 

Chiêm ngưỡng trò chơi của Bergkamp giống như bắt gặp một “ông cụ non” - đứa trẻ mang hình hài bình thường nhưng suy nghĩ vượt tuổi. Chúng nhìn nhận thế giới qua những gam màu tươi trẻ và tràn đầy lòng nhiệt huyết dễ bắt gặp bất kể ống kính ấy đang quay về phía nào, sự kiện gì.

Bên ngoài cổng sân Emirates, các nhà điêu khắc tạc bức tượng Bergkamp đang khống chế trái bóng. Nó nói lên dấu ấn và tiếng nói của cựu tiền đạo người Hà Lan: Anh mãi là một phần biểu tượng và văn hóa của Arsenal.

Đồng thời cũng là lời nhắc liên hồi về sự biến mất của vẻ đẹp thuần chủng trong bóng đá hiện đại trước tác động của dòng chảy kim tiền dồn dập. Phải rất lâu nữa, Arsenal nói riêng và bóng đá thế giới nói chung mới tìm thấy mẫu tiền đạo biết cách tôn vinh bóng đá bằng những cú chạm bóng một chạm – tuy đơn giản về mặt kỹ thuật – nhưng chạm tới từng dây thần kinh xúc cảm của người xem.

Khoan thai tới... dễ dãi

Ngày mới về Bắc London, Wenger đặt rất nhiều câu hỏi tại sao Arsenal không tậu một sát thủ vòng cấm đáng tin trong những mùa giải gần đấy. Sự thật là từ giữa những năm 90 thế kỷ trước, phong cách thi đấu bao trùm Highbury đã kết nối với hệ giá trị đẳng cấp và hào nhoáng. Bóng đá phải đẹp, có thần thái thời trang.

Nó là cuộc truy đuổi tận cùng của lý tưởng đã giúp Arsenal chinh phục rất nhiều CĐV, kể cả là những khán giả trung lập khó tính nhất. Khi Wenger càng cố đưa về những trung phong thực thụ thì ngay lúc ấy, ký ức về Bergkamp lại càng bủa vây và bám lấy những ai yêu mến Arsenal sau ngày anh giải nghệ. Vì Bergkamp mang tới những điều nằm ngoài phép tính số học của các nhà chuyên môn.

Anh tạo ra bóng ma trong bộ não gooner. Và những ảo ảnh ấy càng ở lâu trong tâm trí của khán giả, cảm giác thèm khát xem Bergkamp chơi bóng càng cồn cào.

Wenger đã từng cố gắng tìm kiếm hiệu ứng đám đông mang nhiều nét tương đồng với làn gió Bergkamp thổi vào. Điển hình là trào lưu cầu thủ người Tây Ban Nha được trang bị nền tảng kỹ thuật tối tân đổ ập vào Emirates. Nhưng xem ra, chọn giải pháp phù hợp thay thế hình bóng Bergkamp là trò đếm cua trong lỗ. Ngay cả Mesut Oezil, một số 10 thượng thừa cũng khó có thể so bì với Bergkamp.

Đó là tính biểu tượng tuyệt đối mà Bergkamp, bằng chính tài năng và tình yêu thuần chủng với bóng đá chứ không phải chuỗi thống kê số liệu và danh hiệu nào, đã xây dựng ở Arsenal.

Trên sân, Bergkamp tạo ra những tia sáng lấp lánh mang hơi thở của Chúa. Từng cú chạm bóng, từng nhịp vung chân của Bergkamp sản sinh ra ánh hào quang chói lóa đầy quyền lực. Dù đôi lúc, Bergkamp làm người ta thất vọng vì chứng sợ bay khiến anh bỏ lỡ rất nhiều trận đấu cấp châu lục thì không thể phủ nhận, Bergkamp và trò chơi của mình đã nâng bóng đá tấn công lên tầm cao hoàn toàn mới.

Anh khiến thành London chìm vào mê hoặc bằng sự khoan thai tới… dễ dãi. Một tình huống thong dong chuồi bóng qua lưng thủ môn và sau đó là cú xoay lưng lấy trụ bằng một chân như được tính toán vô cùng kỹ lưỡng về thời gian sao cho bóng từ từ rơi đúng trọng lực đôi chân. Thực ra, đó là phép màu.

Khi đối đầu với những trung vệ sẵn sàng dùng sức khỏe thể chất hòng triệt hạ, Bergkamp không chỉ nhìn ra những khoảng trống và điểm yếu nhỏ nhất đối phương lộ ra, mà còn cố gắng đẩy chiếc then cửa dẫn tới lối vào khung thành duy nhất trước khi đóng sập nó lại trong nháy mắt.

Xóa nhà ranh giới giữa bóng đá và nghệ thuật

Không ai có thể quên tuyệt tác Bergkamp vẽ vào lưới Newcastle. Vẻ đẹp của bàn thắng ấy đã vượt qua mọi khuôn khổ của… vẻ đẹp trong bóng đá. Nếu Guti và những cú giật gót kinh điển của mình gợi ra trào lưu hoán dụ “mắt thần sau lưng” thì Bergkamp, trên từng tế bào bên trong cơ thể anh, đều được lắp sẵn một con mắt thần.

Xem lại video ấy một lần, một lần nữa và thêm nhiều lần nữa, người xem vẫn không tài nào thoát khỏi màn hình. Không bàn thắng nào được thực hiện ở một đẳng cấp cao hơn.

Cú chạm bóng kinh điển của Bergkamp biến đường chuyền lập bập của Pires thành một pha kiến tạo mở toang đường tới cầu môn. Nó tạo ra xung lực làm đóng băng năng lượng và tốc độ của Dabizas. Đó là lúc quả địa cầu ngừng quay và trái đất chỉ còn lại Bergkamp cùng quả bóng. Pha làm bàn tổng hòa tính cơ động, khả năng phản xạ và căn chỉnh vừa tầm của Bergkamp.

Nhưng Bergkamp không ích kỷ. Anh hiếm khi khoe mẽ và lấy bản năng của mình làm tấm bùa hồ mệnh giúp tách biệt khỏi thế giới phồn thực. Dù thực tế, chính những động tác và ngôn ngữ cơ thể của Bergkamp đã khiến anh khác biệt so với phần còn lại. Những đội bóng nhận được sự phục vụ của Bergkamp do đó thường chơi rất linh hoạt và uyển chuyển.

Ngày nay, thật khó để người ta chấp nhận đánh đồng nghệ sỹ sân cỏ với huyền thoại. Song con số không bao giờ nói hết tầm ảnh hưởng mà Bergkamp tạo ra. Bởi nó chạm tới những cảm xúc tiềm ẩn nhất bên trong mỗi con người.

Bergkamp đã xóa nhòa ranh giới mong manh giữa bóng đá và nghệ thuật. Anh là bậc thầy, là ông chủ của trò chơi đầy mưu mô giữa 22 gã đàn ông và 1 quả bóng. Bergkamp biết từng bước đi, đoạn cuối của những bước đi ấy trước khi kết thành tổ hợp của những thứ hoàn mỹ nhất trên đời, là vẻ đẹp tinh khiết và trong veo nhất.

Vì Bergkamp đã luôn quan sát bóng đá dưới lăng kính của một đứa trẻ, một tờ giấy trắng theo đúng nghĩa đen. Là hồn nhiên, là vô tư và không tính toán.

Video: Trần nhà thi đấu đổ sập, cầu thủ bỏ chạy thoát thân