Cuộc đời người vợ của Đức Phật sau khi chồng xuất gia

Trước khi xuất gia tìm đạo và trở thành bậc toàn giác, Đức Phật – lúc đó là thái tử Tất Đạt Đa (Siddhattha) của vương quốc Thích Ca (Shakya) cũng có gia đình riêng và là một người chồng đầy thương yêu, ân cần. Vợ của ngài là công chúa Da Du Đà La (Yasodhara).

Vừa sinh con đã làm mẹ đơn thân

Công chúa Da Du Đà La bằng tuổi và là em họ thái tử Tất Đạt Đa. Bà là con của cô ruột thái tử với quốc vương nước Câu Lỵ (Koliya) láng giềng. Năm 16 tuổi, công chúa trở thành vợ của thái tử Tất Đạt Đa. Là người xinh đẹp, thông minh và đức hạnh, Da Du Đà La được thái tử cũng như bố mẹ chồng vô cùng thương yêu. Cuộc sống hôn nhân của họ êm đềm hạnh phúc, chỉ có điều hơi chậm đường con cái.

13 năm sau khi kết hôn, công chúa Da Du Đà La mới sinh con đầu lòng. Những tưởng từ đây, cuộc sống của nàng trở nên viên mãn, trọn vẹn, nhưng thực ra người chồng nàng hết mực thương yêu từ lâu đã muốn xuất gia, từ bỏ đời sống thế tục để tìm để tìm lối thoát khỏi mọi khổ đau của đời sống. Đứa con ra đời vào thời điểm ngài đã quyết ý ra đi.

Đêm đó, khi công chúa đang ôm con ngủ thì thái tử Tất Đạt Đa nhẹ mở cửa phòng, ngắm hai người lần cuối rồi rời bỏ cung điện, không một lời từ giã. Đến sáng, khi công chúa ngóng đợi chồng đến thì mới biết thái tử đã đi. Thế là ở tuổi 29, lần đầu làm mẹ, từ đây công chúa vò võ một mình với hài nhi đỏ hỏn. Nỗi đau buồn của nàng không sao kể xiết. Đứa trẻ sơ sinh – được ông nội, vua Tịnh Phạn (Suddhodana) đặt tên là La Hầu La (Rahula) trở thành nguồn an ủi duy nhất.

Kể từ khi biết chồng sống đời tu sĩ, công chúa Da Du Đà La cũng từ bỏ lối sinh hoạt xa hoa của hoàng gia. Nàng cởi bỏ hết nữ trang châu báu, thay gấm vóc lụa là bằng tấm y vàng như người tu hành. Khi nghe tin chồng chỉ ăn một lần trong ngày, nàng cũng làm như vậy. Khi biết thái tử không nằm giường cao, nàng cũng nằm dưới đất. Khi biết ngài bỏ dùng tràng hoa và dầu thơm, công chúa cũng tử bỏ.

Nhiều hoàng thân, quý tộc muốn đến với công chúa nhưng nàng đều từ chối, vẫn một lòng ở lại nhà chồng, nuôi con mà mong ngóng tin tức thái tử Tất Đạt Đa. Và chỉ đến khi con trai ở tuổi lên 7, công chúa mới gặp lại người mình chờ đợi.

Khi Đức Phật trở lại

Một thời gian sau khi chứng ngộ đạo quả và truyền bá giáo pháp, Đức Phật quyết định cùng tăng đoàn trở về kinh thành Ca Tỳ La Vệ (Kapilavatthu) quê hương.

Biết tin, công chúa Da Du Đà La truyền lệnh cho tất cả thị nữ đều mặc y phục màu vàng. Khi vua Tịnh Phạn mời Phật và các vị tỳ khưu về cung điện trai tăng, tất cả mọi người đều ra đảnh lễ, nhưng công chúa thì không, dù trong lòng rất mong nhớ. Bà nghĩ: "Nếu ta còn giữ được đức hạnh, thì chính Đức Thế tôn sẽ quang lâm đến đây. Lúc ấy ta sẽ đảnh lễ Ngài".

Sau bữa trưa, Đức Phật trao bát lại cho vua cha rồi dắt theo hai vị đại đệ tử bước vào phòng công chúa, ngồi trên chỗ đã được dọn sẵn cho ngài và bảo mọi người: "Hãy để công chúa tùy tiện đảnh lễ Như Lai theo ý thích. Không nên nói gì".

Thấy Phật đã yên vị, công chúa Da Du Đà La nhẹ bước đến, chụm hai chân lại, quỳ xuống, khấu đầu trên chân Phật và đảnh lễ theo ý bà, rồi cung kính ngồi lại một bên. Vua Tịnh Phạn kể với Đức Phật về cuộc sống đức hạnh, thủy chung của con dâu mình những năm qua và tán dương: “Công chúa quả thật tiết hạnh vẹn toàn".

Đức Phật nói với công chúa: “Này Da Du Đà La! Không phải chỉ trong kiếp sống cuối cùng của Như Lai mà trong tiền kiếp, nàng đã bảo vệ, kính mộ và trung thành với Như Lai. Như Lai biết nàng đã rất vất vả. Sự hy sinh cao quý của nàng, Như Lai thấu hiểu, vậy nàng cũng nên hoan hỷ vì tất cả chúng sinh”.

Trong những ngày Đức Phật ở lại kinh thành Ca Tỳ La Vệ, công chúa cũng được nghe Phật giảng nên thấm nhuần giáo pháp. Vì vậy dù rất quyến luyến con trai, nàng vẫn rứt ruột cho con theo Phật xuất gia để tìm kiếm hạnh phúc chân thật, còn bản thân vẫn ở lại cung điện làm tròn đạo dâu con với bố mẹ chồng.

Mãi về sau, khi vua Tịnh Phạn qua đời, hoàng hậu của ông đã xuất gia làm tỳ khưu ni, công chúa Da Du Đà La cũng xuất gia tu hành và đắc quả A La Hán. Bà nhập diệt lúc 78 tuổi.